Van Qoq Sendromu
Van Qoq Sendromu
Van Qoq sendromu daha çox yetkinlərdə görünən, insanın özünü yaraladığı zehni bir xəstəlikdir. Xəstəliyin adı məşhur sənətkar Van Qoqun adındandır, onda şəxsiyyətin ikiləşməsi hiss olunurdu.
Van Qoq sindromu diaqnozu xəstələrə, özlərinə zədə vurduğu və təkidlə həkimdən cərrahiyyə əməliyyat olunmağını istəyən halda qoyulur. Deyilənlərə görə, Van Qoq qulağında olan dözülməz səslərə görə, qulağını kəsib. Bu sindrom müxtəlif ruhi xəstəliklərlə, məsələn, şizofreniya ilə müşahidə edilə bilər.
Bu sindromdan əziyyət çəkən insanlar, xəyali bir qüsuru fiziki yolla, tək başına və ya cərrahiyə yolu ilə həll etməyə çalışırlar. Van Qoq sendromu, insanların intihar niyyəti olmadan qəsdən və təkrar-təkrar bədənlərinə xəsarət yetirdikləri və heç bir sosial icazə almadıqlatı halda, intihar olmayan intihar zədələnməsinin (İOİZ) (NSSİ – Nonsuicidal Self-İnjury) sinonimidir. Bu zədələr ölümcül zərər verməyəcək dişləmə, cızma, reproduktiv hissələrin kəsilməsi kimi ciddi xəsarətlərdir.
Xəstələrin Diaqnozu
Xəstəliyin diaqnozu üçün lazım olan 6 meyar vardır.
1. Kriteriya A: şəxs son bir ildə intihar niyyəti olmadan ən az beş gün özünü yaralamışdır.
2. Kriteriya B: insanlar xoşagəlməz hisslərdən və stressdən azad olmaq üçün özünə zərər verən davranışlar etməlidirlər.
3. Kriteriya C: insanlar İOİZ-dən əvvəl mənfi duyğu və düşüncələrlə mübarizə aparmalıdırlar, İOİZ düşüncələri əvvəlcədən düşünülmüş olmalıdır.
4. Kriteriya D: özünə xəsarət yetirən davranışlar, ictimai cəza və ya kiçik yaralar olmamalıdır. Bu o deməkdir ki, döymələr, pirsinqlər və ya qabıqlama İOİZ hesab edilmir.
5. Kriteriya E: İOİZ ilə əlaqəli emosional problemlər məktəb, iş həyatında əlaqələr və performans kimi gündəlik işlərə müdaxilə etməlidir.
6. Kriteriya F: İOİZ narkotik istifadəsinin, yemək pozğunluğunun, psixozun bitmə simptomları kimi digər zehni şərtlərin digər disfunksiyalı epizodları ilə üst-üstə düşməməlidir.
Çox vaxt sindrom bir ruhi pozğunluqla müşayiət olunur. Bəzən bu cür özünü yaralamalar nümayişkaranə xarakter daşıyır, məsələn, yəqin ki, bu sapmadan əziyyət çəkən müasir bir rus rəssamı, guya siyasi motivlərlə, ya bədəninin bir hissəsini kəsdiyi, ya da kəsdiyi və digər xəsarətlər. Bu sindrom aşağıdakı psixopatologiyalarla ortaya çıxır:
şizofreniya;
hipokondriyal deliryum;
patomimiya;
halüsinoz;
dismorfomaniya;
dismorfofobiya;
affektiv dəlilik;
yemək pozğunluqları;
psixotik nöbet ilə epilepsiya;
impulsiv sürücülər.
Yazar: Ayşə Əliyeva
Həmçinin bax: https://turaz.org/azerbaycan-gulescisi-ermeniye-qalib-gelerek-dunya-cempionu-olub/
Həmçinin bax: https://kafkazh.com/rett-sindromu/
