Etnopsixologiya psixologiyanın bir sahəsi kimi
Etnopsixologiya da psixologiyanın inkişaf etmiş və inkişafda olan sahələrindən biridir.
Etnopsixologiya xalqların psixoloji və mədəni inkişaf xüsusiyyətlərini qarşılıqlı əlaqədə, sistemli şəkildə öyrənən elm sahəsidir. İlk etnopsixoloji fikirlərə hələ eramızdan əvvəl Herodot, Hippokrat və digər alimlərin əsərlərində rast gəlmək mümkündür. Etnopsixologiyanın da öz vəzifələri və qarşısında duran problemləri vardır. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
1) Millətlərarası qarşılıqlı əlaqələrin sosial-psixoloji problemlərinin tədqiqi. Millətlərarası qavrayışın xüsusiyyətləri, millətlərarası gərginliyin psixoloji mexanizmləri, etnik kimliyin transformasiyası, etnik köçlərin sosial-psixoloji xüsusiyyətləri bu vəzifə və problemlərə daxildir.
2) Etnik şəxsiyyətin fərdi-fərdi səviyyədə formalaşması və aktuallaşdırılmasının xüsusiyyətlərini, millətlərarası qarşılıqlı münasibətdə fərdi özünüidarəetmə problemlərini, fərdi etnik kimliyinin etnik çevrilməsinin xüsusiyyətləri, etnopsixoterapiya vəzifə və problemlərinə daxildir.
3) Mədəniyyətlərarası qarşılıqlı əlaqələrin sosial-psixoloji hazırlığı proqramlarının və metodlarının və şəxsiyyətin etnopsixoloji korreksiyası metodlarının yaradılması və sınaqdan keçirilməsi də etnopsixologiyanın vəzifə və problemlərinə daxildir.
4) Etnopsixologiya ayrıca götürülmüş etnosu, xalqı, milləti öyrənməklə yanaşı, həm də etnoslararası münasibətlərin psixologiyası məsələlərini öyrənir. Son dövrlərdə məhz etnopsixologiyanın bu istiqaməti ilə bağlı tədqiqat işlərinin aparılmasına güclü tələbat var. Cəmiyyətin sosial və siyasi problemləri bəzi hallarda etnoslararası münasibətlərlə bağlıdır.
5) İnkişaf və fəaliyyət göstərmə qabiliyyətlərini (milli, siyasi, psixoloji) öyrənmək və ümumiləşdirmək üçün konkret dövlətlərdə cəmiyyətin müxtəlif siniflərinin, təbəqələrinin və konfessional qruplarının psixologiyasının fərqli milli xüsusiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsi də buraya daxildir.
6) Etnik şüurun və özünüdərkin insanların milli psixoloji xüsusiyyətləri, dünyagörüşü, sosial mövqeləri və dəyər istiqamətləri üzərindəki təsirlərin öyrənilməsi.
7) Siyasi, maarifləndirici, sosial, mədəni və kütləvi və onlarla aparılan məşvərətçi və islah işlərinin səmərəliliyinin artırılması mənafeyi baxımından insanların milli psixoloji xüsusiyyətlərinin istifadəsinin ən vacib sahələrinin əsaslandırılması.
8)Konkret etnik icmaların nümayəndələrinin əmək, təhsil, mədəni və digər fəaliyyət növlərinin təşkili və həyata keçirilməsinin məzmunu və keyfiyyətinin artırılması üçün milli psixoloji ilkin şərtlərin araşdırılması və s. Etnik psixologiyanın bu sadalanan vəzifə və problemləri hal-hazırda da araşdırılmaqda və öyrənilməkdədir.
YAZAR: Tural Rəhimov
Həmçinin bax: Etnik özünüdərk və özünü qiymətləndirmə
Həmçinin bax: tehsilim.org/distant-tehsil/
